Xenogears to gra wydana przez Squaresoft (obecnie Square Enix) w październiku 1998 roku na platformę PlayStation. Pomimo iż tytuł ten nie zyskał oszałamiającej popularności to jednak odbił się szerokim echem w środowisku fanów jRPG i stał się jedną z najbardziej oryginalnych i cenionych pozycji tego gatunku.

Cała gra jest osadzona w futurytycznym świecie, gdzie nauka i religia, miesza się z kulturami różnych społeczności. Opowieść rozpoczyna się w wiosce Lahan, w której poznajemy osiemnastoletniego Fei'a Wonga, głównego bohatera Xenogears. Fei wiedzie tam spokojne życie z dala od trosk i zmartwień, nie pamiętając jednak o swojej przeszłości zanim pojawił się w wiosce dawno temu, gdy jako dziecko został przyniesiony przez tajemniczego zamaskowanego człowieka. Po tym jak Lahan zostaje zaatakowane i zniszczone, tracąc swych najbliższych, Fei wyrusza w podróż w której będzie zaczynał poznawać prawdę o sobie, swej roli w świecie i wraz z przyjaciółmi będzie dźwigał na swych barkach losy całej ludzkości.

Fabuła stanowi prawdziwą siłę napędową Xenogears i do czasu jego pojawienia się nie powstała gra o tak złożonej, głębokiej i posiadającej tyle zawirowań historii. Ilość wątków, dialogów i wydarzeń jest tak kolosalna, że pełne zrozumienie fabuły jest trudne za pierwszym podejściem i sprawia to, że jest ona przeznaczona dla bardzo dojrzałych graczy. Można tu mówić nawet o całej oddzielnej mitologii stworzonej specjalnie na potrzeby tego tytułu. W grze pojawiają się momenty w których dialogi trwają ponad pół godziny i według wielu czyni to z Xenogears bardziej film niż grę. Znajdziemy tu wiele ukrytych symboli i kontrowersyjnych nawiązań do różnych kultur i religii, co sprawiło nawet, że gra spotykała się z chwilowym zakazem wydania poza Krajem Kwitnącej Wiśni. Wspaniale przemyślane wątki sprawiają, że nie można oderwać się od tej gry, śledząc z zapartym tchem losy postaci, odkrywając niezliczone tajemnice i poznawać zaskakujące zwroty akcji. Ludzkie uczucia i relacje, takie jak miłość i poświęcenie, zostały pokazane tak drobiazgowo, że zdawać by się mogło, że twórcy chcieli dokładnie przeanalizować ludzką psychikę, która jest jeszcze tak niezbadana i niepojęta. Bohaterowie występujący w tej grze są niezwykle charyzmatyczni, a głęboko nakreślony obraz ich osobowści, sprawia, że łatwo się z nimi zrzyć i przeżywać to co oni. Bez dwóch zdań trzeba stwierdzić, że fabuła Xenogears jest doskonała pod każdym względem, przebija niejeden dobry film, czy książkę, i  jest jedną z najlepszych, jaka powstała na potrzeby jakiejkolwiek gry.

System gry jest dość unikalny. Mamy tutaj na podział walk pomiędzy starcia, które toczymy samymi postaciami i przy użyciu Gearów - wielkich robotów, które występują w tej grze, i które są de facto jednym z jej znaków rozpoznawczych. To czy będziemy walczyć bezpośrednio którymś z bohaterów czy mechem, który pilotują, zależy od rozmiarów i gabarytów oponentów, którzy staną nam na drodze. Każda bitwa tak jak w wielu standardowych jRPG jest podzielona na tury i posiada charakter "randomowy" czyli pojawia się losowo i niespodziewanie, gdy wędrujemy po jakiejś lokacji. Oczywiście walki postaciami i Gearami różnią się od siebie diametralnie i w obydwu przypadkach mamy do czynienia z nieco innym systemem i posiadamy inne ataki oraz umiejętności. Każdego z mechów można upgrade'ować poprzez zakup różnych części dostępnych w sklepach, co pozwala na zwiększenie ich parametrów takich jak siła czy wytrzymałość. Poziom trudności samych walk jest dobrze zbalansowany i nie jest ani za łatwy, ani za trudny, chociaż czasem, po serii walk z jakimiś prostymi przeciwnikami możemy nagle trafić na naprawdę silnego adwersarza. Podsumowując, system gry wydawać się może na początku trochę trudny do ujarzmienia, ze względu na swoją nietypowość w kilku aspektach, ale tak naprawdę jest bardzo przejrzysty i całkiem przyjemny w odbiorze.

Sterowanie w grze jest także dość niezwykłe, a to dlatego, że wprowadzono możliwość wykonywania skoków, które dają tu lekki element zręcznościowy, rzadko spotykany w klasycznych jRPG. Labirynty które przyjdzie nam przemierzać są zwykle dosyć długie, a ich przejście wymaga często rozwiązania całkiem zawiłych łamigłówek. Poruszanie się po mapie świata przypomina FF7, gdzie najpierw kierujemy się postacią do któregoś z miast, lub labiryntów, a w pewnym momencie gry dostajemy możliwość latania sobie statkiem, co umożliwia już pełną swobodę eksploracji całego otoczenia. Warto zaznaczyć, że gra posiada możliwość obrotu kamery we wszystkich kierunkach przyciskami L1 i R1, co sprawia, że można dokładniej przeanalizować każdą z napotkanych lokacji.

Grafika to zdecydowanie najsłabsza strona Xenogears i przyćmiewa nieco jego blask. Postacie, to dwuwymiarowe sprite'y, które nie wyglądają zbyt szczególnie, podobnie jak lokacje, które są już trójwymiarowe i co prawda posiadają ciekawy design, ale jednak od strony technicznej nie prezentują się najlepiej (poligony, tekstury). Myli się ten, kto sądzi, że z powodu futurystycznej stylistyki Xenogears odnajdziemy tutaj wielkie metropolie z gigantycznymi drapaczami chmur. W grze każde z miast posiada swój unikalny klimat i charakter jak na przykład pustynne miasto Bledavik, sielskie Nisan czy urbanistyczne Kislev. Oprawa wizualna samych walk prezentuje się już dużo lepiej ze względu na niektóre ciekawe efekty graficzne (zwłaszcza podczas walk Gear'ami). Na oddzielną uwagę zasługują natomiast cutscenki, w których Square postanowiło zrezygnować z tradycyjnych, trójwymiarowych, renderowanych postaci, a zaserwowało nam za to wstawki anime. Nie jest może ich zbyt dużo, ale prezentują się wyśmienicie, ze względu na wspaniałą kreskę i fachowe wykonanie, które sprawiają, że swoją jakością dorównują najlepszym wysoko budżetowym anime. Wszystkich fanów japońskiej animacji może zainteresować fakt, że programiści tworzący animacje do Xenogears pracowali wcześniej przy takich produkcjach jak ?Ghost In The Shell? i ?Neon Genesis Evangelion?, więc doświadczenie, jakie stamtąd wynieśli jak widać nie poszło na marne. Nie zabrakło też kilku wstawek CGI a la Final Fantasy, które także stoją na wysokim poziomie i dorównują jakością tej słynnej serii Square. Uogólniając, grafika (nie licząc wspomnianych animacji i walk) jest tym elementem Xenogears, który może zrazić niektórych graczy-estetów, jednak nie jest ona na tyle zła by w jakiś dobitny sposób zniechęcić wszystkich do zapoznania się z tym tytułem.

Dźwięk, jaki słyszymy w grze, stoi na całkiem wysokim poziomie, aczkolwiek po pewnym czasie może wydać się nieco monotonny, szczególnie w walkach, gdzie dominują powtarzające się często odgłosy ryku maszyn i wybuchów. Stanowi jednak to tylko niewielką ujmę dla jego ogólnej jakości i spokojnie można przymknąć na to oko. Ciekawe jest, że podczas sekwencji anime pojawiają się głosy postaci, które są do nich dopasowane znakomicie i to także wyróżnia tą grę, na tle większości tego typu w tamtym okresie, gdzie jedyne, z czym mamy do czynienia to tekst pisany, a głosy bohaterów pozostają nam nieznane. Niestety podczas konwersji z japońskiego na angielski zawiodła trochę synchronizacja, czego efektem jest to, że głosy angielskich lektorów dość często nie pokrywają się z ruchem ust postaci.

Muzyka natomiast, stanowi jedną z największych zalet Xenogears. Za wszystkie kompozycje odpowiedzialny jest Yasunori Mitsuda, który zdobył wcześniej sławę tworząc muzykę do Chrono Triggera i podobnie jak w poprzednim tytule kwadratowych, tak i tutaj znakomicie spełniła ona swoje zadanie, tworząc niepowtarzalny klimat całej gry. Wiele z melodii nadaje doskonały obraz temu, co dzieje się w danej chwili na ekranie, w sugestywny sposób przedstawiając nastrój danej sytuacji. Są więc tutaj subtelne, delikatne melodie nadające refleksyjny charakter konkretnej scenie, utwory szybkie i dynamiczne, niekiedy mroczne, czasem pogodne, a niektóre wręcz mistyczne. Emocje zawarte w tych utworach są tak głębokie, że powołały do życia dusze Xenogears i stały się duchowym wyznacznikiem całej zawartej w nim opowieści.

Xenogears jest wspaniałą grą jednak ma też swoje wady, a największą z nich jest zdecydowanie wspomniana wcześniej oprawa wizualna. Niektórzy gracze narzekają też na zbyt dużą częstotliwość losowych walk, które występują podczas przemierzania jakiejś lokacji i nieco liniową rozgrywkę. Część osób ma także zastrzeżenia do zbyt długich przerywników i dialogów, które dla ludzi lubiących szybką rozgrywkę, mogą przeszkadzać po pewnym czasie. Trzeba jednak przyznać że Xenogears jest przeznaczony dla graczy, którzy od szybkiej akcji i efekciarstwa, wolą zagłębiać się powoli w zawiłościach scenariusza i odkrywać jego sekrety. To właśnie dla takich osób stworzono tą grę. Niech ostatecznym potwierdzeniem wielkości Xenogears będzie to, że otrzymał on zaszczytne miano najlepszego jRPG roku 1999. Gdy przymkniemy oko na wspomniane wcześniej niedociągnięcia, to otrzymamy jedną z najwspanialszych opowieści stworzonych ludzką ręką, która sprawia, że Xenogears to jeden z kamieni milowych całego nurtu jRPG.

Oryginalny i nad wyraz interesujący tytuł, utrzymany w konwencji sci-fi i fantasy. Jedynym czynnikiem, nie pozwalającym wystawić mi najwyższej noty jest nieciekawa oprawa wizualna. Gra posiada jednak niesamowicie złożoną, dojrzałą i klimatyczną fabułę która sprawia, że jest to pozycja obowiązkowa dla każdego fana jRPG.